herb gminy Miedzyrzecz
Logo bip
Historia miasta

Międzyrzecz należy do najstarszych grodów na ziemiach polskich. Całkowicie pewne informacje o nim pochodzą już z 1005 r. z "Kroniki" Thietmara. Sprzyjające warunki naturalne wpłynęły na powstanie tu wspólnoty terytorialnej, górującej poziomem ekonomicznym, społecznym i politycznym nad pozostałymi ośrodkami osadniczymi dorzecza dolnej Obry. O znaczeniu militarnym i politycznym Międzyrzecza przekonani byli nasi średniowieczni władcy co zostało udokumentowane u Galla Anonima w 1094 r. oraz w 1230 r. Położenie na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych było silnym bodźcem do rozwoju ekonomicznego grodu. Przez Międzyrzecz biegły drogi z Gniezna do Magdeburga, ze Szczecina do Wrocławia i dalej do Krakowa. Nie dziwi więc fakt uzyskania praw miejskich przez Międzyrzecz przed rokiem 1248. Rozwojowi miasta sprzyjało jego wyjątkowo obronne położenie w widłach dwóch rzek: Obry i Paklicy. Od strony południowej i wschodniej gród osłonięty był wałem obronnym, za którym znajdowała się fosa. Jej wody opływały dość stromy wzgórek, na szycie którego mieściła się właściwa twierdza. Międzyrzecz odgrywał niezwykle ważną rolę jako strażnica zachodniej granicy Polski. Równocześnie, obok grodu, rozwijała się osada miejska, która z czasem rozrosła się w ośrodek przemysłu sukienniczego co potwierdzone zostało w 1520 r. Pięknie odbudowany przez Kazimierza Wielkiego, gród stał się siedzibą bogatego starostwa (starostą międzyrzeckim był m. in. kanclerz Jan Zamoyski).

 

     

 

Wewnętrzne rozplanowanie średniowiecznego Międzyrzecza, oparło się na drodze prowadzącej z Poznania na międzyrzecki zamek. W części staromiejskiej w dużym stopniu zachował się do dnia dzisiejszego charakterystyczny dla układu ulic średniowiecznego miasta wachlarzowaty ich przebieg: trzy główne ulice zbiegają się promieniście swymi wylotami przy moście wiodącym ku zamkowi. Taki przebieg ulic podyktowały również warunki topograficzne, zamykające ramionami rzek obszar miasta w trójkąt. Rynek znajdował się przy głównej ulicy miasta, wiodącej w kierunku Poznania. Na środku rynku wznosił się ratusz zaopatrzony w wieżę. Przylegały do niego budy kramarskie. W pobliżu rzeki znajdowała się łaźnia miejska. Trwałym elementem w sylwetce miasta był kościół parafialny św. Jana Chrzciciela. Pokojowe czasy schyłku średniowiecza sprzyjały rozwojowi miasta. Drogi wiodące do Międzyrzecza były w dalszym ciągu intensywnie uczęszczane.

 

    

 

Z zachowanych źródeł historycznych wynika, że w połowie XV wieku Międzyrzecz był największym miastem na zachodnich krańcach Wielkopolski. Szybki rozkwit miasta trwał do końca XVI wieku. Następne dwa wieki były okresem jego zahamowania, a nawet regresu. W XVII wieku miasto dotknęły liczne klęski w postaci epidemii chorób, pożarów oraz burzenia zabudowy i grabienia mieszkańców przez przechodzące i stacjonujące tu wojska. Zmian nie przyniósł wiek XVIII. Nowa seria krzywd ze strony przechodzących i stacjonujących wojsk rozpoczęła się jeszcze w 1698 roku. W 1710 roku szalała w mieście zaraza, a latem 1731 roku - pożar. Kolejne lata klęsk to 1735, 1744, 1758-61 i 1759. O skali upadku miasta świadczy malejąca liczba jego mieszkańców. O ile pod koniec XVI wieku, w fazie rozkwitu, Międzyrzecz liczył 10.000 mieszkańców, to w okresie Księstwa Warszawskiego liczba międzyrzeczan spadła do 3.500 osób.

 

W roku 1793 w ramach II rozbioru Polski Międzyrzecz wraz z całą Wielkopolską został zagarnięty przez Prusy. Kongres wiedeński potwierdził przynależność miasta do Prus. W granicach Prus miasto pozostawało również po roku 1919, kiedy to większość Wielkopolski włączona została w granice odradzającej się państwowości polskiej. Okres ten, mimo iż miał zasadniczy wpływ na obecny kształt Międzyrzecza, jest słabo udokumentowany w historii polskiej.

 

     

 

Od roku 1945 miasto i ziemia międzyrzecka ponownie należą do Polski. 30 stycznia 1945 roku wojska radzieckie wyzwoliły Międzyrzecz, który po podziale administracyjnym z 15 marca 1945 wszedł w skład Pomorza Zachodniego i uzyskał statut powiatu. Na mocy umowy o repatriacji z 1944 roku na teren powiatu Międzyrzecz przesiedlono do 31.XII.1948 roku 23.629 osób z terenów polskich zajętych przez wschodniego sąsiada. Taka różnorodność etniczna przyczyniła się do powstania u nas barwnego przekroju narodowości, kultur i zwyczajów. Kolejne zmiany organizacji nowopowstałego państwa polskiego stworzyły w 1950 roku województwo zielonogórskie, w którym Międzyrzecz był do kolejnych zmian z roku 1975. Do 1957 roku zakończono odbudowę zasadniczej części miasta i przystąpiono do budowy nowych osiedli mieszkaniowych. Obchody 1000-lecia Państwa Polskiego w 1966 roku uczczono budową pomnika. W 1975 r. utworzono nowe województwo gorzowskie z Międzyrzeczem jako gminą. Ostatnie zmiany z 1999 r. reaktywowały powiat Międzyrzecz w ramach województwa lubuskiego.

 

 

Kalendarium wydarzeń

 

1005 - pierwsza wzmianka o Międzyrzeczu jako o ważnym grodzie u kronikarza niemieckiego Thietmara przy okazji opisu walk pomiędzy Bolesławem Chrobrym a Henrykiem II

1094 -Gall Anonim w swojej "Kronice" opisuje zdobycie Międzyrzecza przez Bolesława Krzywoustego "Albowiem tak dużymi siłami obległ gród Międzyrzecza i z taką gwałtownością nań szturmował , że w kilku dniach zmusił załogę do poddania się"

29.I.1230 -dokument fundacyjny założenia klasztoru cystersów "Paradis", gdzie wymienieni jako świadkowie są kasztelan międzyrzecki Teodoryk i jego syn Jan

1248 -mieszkańcy Międzyrzecza jako mieszczanie są wspomniani w Kronice Wielkopolskiej biskupa poznańskiego Boguchwała. Przyjmujemy ten rok jako datę nadania praw miejskich na prawie niemieckim

1426 -przysięga wierności złożona przez mieszczan międzyrzeckich królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi

1474 -zniszczenie miasta przez wojska Macieja Korwina. Odbudowa miasta

1485 -potwierdzenie przywileju lokacyjnego miasta przez Kazimierza Jagiellończyka

1520 -król Zygmunt Stary nadaje mieszczanom międzyrzeckim przywilej dający im prawo wyłączności na sprzedaż szarego sukna na terenie miasta

1520 -1574 -odbudowa zamku i miasta zniszczonych przez wojska niemieckie podążające na pomoc Krzyżakom

1574 -przejazd przez Międzyrzecz wybranego na króla Henryka Walezego

1606 -wielki pożar pustoszy miasto

1655 -1718 -dzieła zniszczenia dopełniają wojska szwedzkie, saskie i rosyjskie

1719 - budowa nowej siedziby starostwa - obecnie muzeum

1793 - Międzyrzecz pod panowaniem pruskim

 26.11.1806 - przejazd Napoleona przez miasto

1807-1815 -Międzyrzecz w granicach Księstwa Warszawskiego

1824-1827 - groźne pożary miasta

1924 - dodanie insygniów pruskich do piastowskiego orła na wieży ratusza

30.01.1945 -wyzwolenie Międzyrzecza

15.03.1945 -Międzyrzecz miastem powiatowym w ramach Pomorza Zachodniego

07.07.1945 -powstanie woj. poznańskiego z Międzyrzeczem jako miastem powiatowym

1950-1975 -przynależność miasta do woj. zielonogórskiego

1966 - obchody 1000-lecia polskiej państwowości. Budowa pomnika z tej okazji

1975 - miasto i gmina Międzyrzecz w woj. gorzowskim

1989 - nawiązanie współpracy z holenderską gminą Oudenbosch

1990 - Międzyrzecz siedzibą władz samorządowych

1991 - Podpisanie trójstronnej umowy partnerskiej z niemiecką gminą Haren (Ems) oraz holenderską gminą Vlagtwedde

1993 - podjęcie współpracy z dzielnicą Berlina -Wilmersdorf

1994 - remont wieży ratusza - pruskiego orła zastąpił orzeł polski

1998 - obchody jubileuszu 750-lecia nadania praw miejskich

1999 - reaktywowanie Międzyrzecza jako powiatu w ramach woj. Lubuskiego

1999 - otwarcie hali widowiskowo-sportowej

1999-2000 - powołanie nowej parafii i rozpoczęcie budowy Sanktuarium Pięciu Braci Międzyrzeckich

2001 - podpisanie porozumienia o współpracy z miastem Bad Freienwalde

2003 - obchody 1000-lecia miasta i 1000-lecia Męczeńskiej Śmierci Pięciu Braci Międzyrzeckich

2005 - powstanie Międzyrzeckiego Parku Przemysłowego

2005 - podpisanie umowy partnerskiej z miastem Andresy

2009 - otwarcie Pływalni Miejskiej "Kasztelanka"

2011 - otwarcie nowo wyremontowanego budynku Międzyrzeckiego Ośrodka Kultury 

 

Opracowano na podstawie monografii "Międzyrzecz i okolice" Praca Zbiorowa pod redakcją Tomasza Łuczaka i Doroty Matyjaszczyk, Międzyrzecz - Gorzów Wlkp.

 

wydrukuj
strzalka
strzalka
close
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.
Facebook